Cyberprzestępcy wykorzystują wiele metod, aby zdobyć nasze dane osobowe, które służą im do kradzieży tożsamości elektronicznej. Dla ofiar ma to wielostronne i często nieodwracalne skutki negatywne w życiu osobistym i zawodowym. W znacznej większości przypadków, ofiary przyczyniają się sami do powstania tak złożonej i przykrej sytuacji, nawet nie wiedząc o tym. Pośpiech, nadmierne zaufanie, złe nawyki, brak rozwagi oraz głęboka wiara w drugiego człowieka – to tylko kilka czynników, które mają wpływ na skutecznie przeprowadzony atak kradzieży naszej tożsamości w Internecie.
Kradzież tożsamości to sytuacja, w której przestępca pozyskuje informacje o Tobie
i wykorzystuje je w niepożądany sposób. Wystarczy chwila wiary w dobro, które nam głosi osoba z nami rozmawiająca, aby nasze życie zamieniło się w koszmar. Właśnie tak może się skończyć niewinne rozmowy a w nich udostępnianie swoich danych osobowych niepowołanym osobom, co ciekawe, często dochodzi do tego za naszą wiedzą i zgodą, nic nie podejrzewając. W przypadku zabezpieczeń danych osobowych zawsze najsłabszym ogniwem jest człowiek, ponieważ zapomni, z pośpiechu i zaniecha procedurę sprawdzenia lub za szybko kliknie podejrzany link, który pozwoli cyberprzestępcom przeprowadzić zmasowany atak.
Ochrona przed kradzieżą tożsamości w dużej mierze opiera się na skutecznym zapobieganiu – często takim, na które ma wpływ sam użytkownik. Kradzież tożsamości to celowe i bezprawne wejście w posiadanie danych osobowych innej osoby i wykorzystanie ich wbrew jej woli, najczęściej w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Kradzież tożsamości służy do podszywania się pod konkretną osobę w celu osiągnięcia konkretnych korzyści. Oszuści zdobywają numery PESEL, imiona i nazwiska, adresy, dane logowania do bankowości elektronicznej, numer dowodu, a nawet dane do kart płatniczych wraz z kodem zabezpieczającym. Kradzież tożsamości coraz częściej następuje także poprzez przejęcie kont na serwisach społecznościowych. Każde dane, jakie są skradzione, mogą być wykorzystane do bardzo złych celów. Są osoby, które o kradzieży własnych danych dowiadują się w momencie, kiedy odzywają się firmy, w których zostały zaciągnięte zobowiązania, pożyczki i chwilówki. Niekiedy zdarza się, że jakaś osoba podszywa się pod dane nie tylko po to, aby zyskać pieniądze, ale też aby być anonimowym podczas różnorodnych działań w internecie. Szkodliwe oprogramowanie – to kolejne narzędzia, które mogą z łatwością przeskanować Twój komputer i ukraść wszystkie Twoje dane. Dlatego też, każde ważne dane szyfruj, jeśli musisz je komuś wysłać poprzez e-mail, to także je szyfruj przed wysłaniem.
Jeśli już doszło do kradzieży dowodu osobistego, a dane, które na nim widnieją dostały się w niepowołane ręce, nie czekajmy – działajmy! Należy wówczas jak najszybciej zastrzec
i wyłączyć z obiegu utracony dokument, dzięki temu przestępcy nie będą mogli posługiwać się informacjami na nim zawartymi (np. jego numerem), a także kopią dokumentu. Następnie wybrać się na policję, tam też należy zgłosić fakt, że Twoja tożsamość została skradziona.
To będzie niezwykle ważne w sytuacji, w której złodziej tożsamości już dokonał jakiś działań. Wtedy zgłoszenie będzie chroniło Cię przed konsekwencjami. Zrób formatowanie komputera i telefonu. Następnie trzeba zainstalować dobry program antywirusowy i zmienić wszystkie hasła. Jak możemy się bronić przed kradzieżą tożsamości, przede wszystkim zwiększyć ostrożność, czujność, a także świadomość w tym zakresie. Pilnujmy swoich torebek, saszetek, portfeli z dokumentami i nigdy nie traćmy z pola widzenia naszego dowodu osobistego. Podobnie jest z sytuacją kiedy o nasze dane ktoś prosi przez telefon – nawet jeśli twierdzi, że jest przedstawicielem zaufanej instytucji, znajomym, kimś z rodziny. Wszelką korespondencję i dokumenty zawierające dane osobowe dokładnie niszczmy przed wyrzuceniem do śmieci.
Szczególną ostrożność musi się zachować w Internecie. Przede wszystkim trzeba strzec jak oka w głowie swoich loginów i haseł dostępu do różnych serwisów, zwłaszcza bankowości elektronicznej. Pod żadnym pozorem nikomu ich nie podawajmy, dbajmy o to, by były trudne do odgadnięcia i często zmieniajmy, używajmy różnych haseł do różnych serwisów, nie wyrażajmy zgody na zapamiętanie hasła przez przeglądarkę, a z serwisu transakcyjnego banku wylogowujmy się od razu po zakończeniu transakcji. Róbmy zakupy wyłącznie w zaufanych sklepach internetowych, nie otwierajmy podejrzanie wyglądających e-maili ani ich załączników, używajmy programów antywirusowych.
Inaczej konsekwencje kradzieży tożsamości mogą być bardzo przykre dla nas samych jak i naszych rodzin. Skutkiem przywłaszczenia dowodu osobistego lub kradzieży danych w Internecie może być np.: podrobienie dowodu osobistego i założenie firmy na twoje nazwisko; założenie konta bankowego na twoje nazwisko; wyłudzenie pieniędzy w ramach kredytu lub pożyczki; kradzież wypożyczonego sprzętu (np. samochodu); prowadzenie biznesu na twoje nazwisko; założenie fałszywego profilu w Internecie (np. w mediach społecznościowych); mandat na twój rachunek; zawarcie umowy z dostawcą telefonii komórkowej lub internetu. Wyciek danych osobowych spowoduje ogromne perturbacje; jeśli loginy i hasła zabezpieczające do ważnych baz dostaną się w ręce nieuczciwych osób; wynajęcie mieszkania lub pokoju hotelowego i kradzież wyposażenia; wciągnięcie w proces prania brudnych pieniędzy, cyberprzestępca uczyni z nas przestępcę, nawet my o tym nie będziemy wiedzieć.
O kradzieży danych osobowych często dowiadujesz się już po fakcie – gdy do drzwi puka komornik lub dzielnicowy. Takie sprawy często mają finał w sądzie i ofiary przestępstw muszą włożyć sporo wysiłku i pieniędzy na adwokata, aby się obronić. Musimy zdać sobie sprawę, że ryzyko kradzieży naszej tożsamości istnieje zawsze. Warto jednak zrobić wszystko by je ograniczyć. Przede wszystkim trzeba zawsze zwracać bardzo dużą uwagę na to co dzieje się z naszymi dokumentami. Szczególną uwagę musimy zachować gdy ktoś prosi nas o podanie danych przez telefon, w ten też sposób przestępcy mogą uzyskiwać dostęp do naszych danych.
Kradzież tożsamości jest zjawiskiem przestępczym, polegającym na wykorzystywaniu cudzego wizerunku, lub innych danych osoby, za pomocą których jest ona publicznie identyfikowana, w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej, lub osobistej. W Polsce przestępstwo to skodyfikowane jest w art. 190a §2 kk i grozi za nie kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8, zaś w postaci kwalifikowanej czynu, której następstwem jest niejednokrotnie targnięcie się na własne życie poszkodowanego, kara ta wynosi od 2 do 12 lat pozbawienia wolności. Co istotne ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego. Sama kradzież tożsamości może przejawiać się na różne sposoby. Począwszy od pozyskania danych ofiary z publicznych wycieków, a potem wykorzystaniu ich w celach przestępczych np. poprzez zaciąganie kredytów, wciągnięcie w proces prania brudnych pieniędzy, czy poprzez spersonalizowany atak na daną osobę w celu uzyskania danych o niej (np. loginu i hasła do Facebooka), aby później móc założyć fałszywe konta, podając się za nią, przykładowo w celu wprowadzenia dezinformacji, zniesławienia itp. Ofiarami kradzieży tożsamości często padają osoby publiczne, ze względu na ich dużą popularność, która przyciąga atakujących korzyściami finansowymi, jakie mogą osiągnąć poprzez podawanie się za znane i lubiane osoby. Niemniej ataki na osoby „zwyczajne”, jak najbardziej się zdarzają, co więcej są również bardzo częste.
Jedno jest pewne, najsłabszym systemem zabezpieczenia jest człowiek i nawet najlepsze systemy nie uchronią nas przed kradzieżą tożsamości. Nie można jednak podawać na tacy naszych danych przestępcom, dlatego musimy zawsze mieć w głowie podstawowe zasady bezpiecznego poruszania się po Internecie, oraz mieć głęboką świadomość jak postąpić, gdy dojdzie do kradzieży naszej tożsamości.
